- Πολαϊόλο
- (Polaiolo). Με το όνομα αυτό αναφέρονται 2 Ιταλοί ζωγράφοι του 15ου αι. 1. Αντόνιο Μπέντσι, ο επονομαζόμενος Π. (Φλωρεντία 1431/32 – Ρώμη 1498). Ο Π., που ήταν επίσης και γλύπτης, υπήρξε ένας από τους κυριότερους καλλιτέχνες της δεύτερης αναγεννησιακής γενιάς. Άρχισε τη σταδιοδρομία του ως χρυσοχόος, μαθητής μάλλον του Βιτόριο Γκιμπέρτι. Από αυτή την πρώτη δραστηριότητά του σώζονται ένας σταυρός-λειψανοθήκη (1457-59) και ένας αργυρός ανάγλυφος πίνακας με τη Γέννηση του Ιωάννη του Πρόδρομου, που εκτελέστηκε το 1477 για την Αγία Τράπεζα στο Βαπτιστήριο της Φλωρεντίας. Τα δύο αυτά έργα βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο της Μητρόπολης της Φλωρεντίας και μαρτυρούν την τάση του Π. να ερευνά την κίνηση των μορφών και τον ιδιαίτερο τρόπο του να τονίζει «την πιο χαρακτηριστική γραμμή και φωτοσκίαση κάθε κίνησης». Η έκφραση αυτή του ζωτικού δυναμισμού εκφράζεται περισσότερο στα σχέδια για τα κεντήματα των αμφίων του κλήρου του Αγίου Ιωάννη (Φλωρεντία, Μουσείο Μητρόπολης) και κυρίως στα ζωγραφικά έργα του, όπως η Ανάληψη της Μαρίας της Αιγυπτίας της Πιέβε ντι Στάτζια, ο Χορός των Γυμνώντης έπαυλης Γκαλίνα στο Αρτσέτρι, το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανούεκτελεσμένο το 1475, σε συνεργασία με τον αδελφό του Πιέρο, για την εκκλησία του Ευαγγελισμού (Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη), οΤωβίας και ο Αρχάγγελος της Σαβαουδικής Πινακοθήκης στο Tορίνο, ο Απόλλων και Δάφνη στο Λονδίνο, οΗρακλής, Νέσσος και Δηιάνειρατου Πανεπιστημίου του Γέιλ (ΗΠΑ) και οι εκπληκτικοί μικροί πίνακες της Πινακοθήκης Ουφίτσι με τον Ηρακλή και Ανταίο και τον Ηρακλή και την Ύδρα, όπου επαναλαμβάνονταν ίσως τα θέματα προγενέστερων πινάκων του που έχουν χαθεί. Άλλα έργα, πολύ χαρακτηριστικά, είναι το χαρακτικό του Μάχη Γυμνών και τα σχέδια για το μνημείο του έφιππου Φραντσέσκο Σφόρτσα στο Μιλάνο. Η προτίμηση του Π. για τα θέματα που απαιτούσαν κίνηση χαρακτηρίζει και το γλυπτικό του έργο σε χαλκό, όπως το σύμπλεγμα Ηρακλής και Ανταίος του Μουσείου Μπαρτζέλο στη Φλωρεντία· η αίσθηση της ζωηρής γραμμικής ενέργειας φανερώνεται και στα αγαλματίδια τουΔαυίδ (Νάπολη, Μουσείο Καποντιμόντε) και στην ανδρική προτομήαπό τερρακότα του Μουσείου Μπαρτζέλο της Φλωρεντίας. Το 1484 στη Ρώμη, ο Π. άρχισε να κατασκευάζει μαζί με τον αδελφό του (2) το μεγάλο χάλκινο ταφικό μνημείο του πάπα Σίξτου Δ΄ για το Βατικανό, διακοσμημένο με επιβλητικά ανάγλυφα με τις αλληγορικές μορφές των Αρετών και των Ελευθέριων Τεχνών· το έργο τελείωσε το 1493. Κατασκεύασε ακόμα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το ταφικό μνημείο του Ινοκέντιου H΄ (1493-98), διακοσμημένο επίσης με ανάγλυφα κλασικίζοντα. 2. Αντόνιο, ο επονομαζόμενος Π., (Φλωρεντία 1443; – Ρώμη 1496) αδελφός του Αντόνιο. Επηρεάστηκε από τον Αντρέα ντελ Καστάνιο, ίσως δάσκαλό του. Εκτός από τα έργα που κατασκεύασε σε συνεργασία με τον Αντόνιο, ζωγράφισε τις τοιχογραφίες και το πολύπτυχο της Αγίας Τράπεζας (σήμερα στο Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας) του παρεκκλησίου του Καρδινάλιου της Πορτογαλίας στο Σαν Μινιάτο αλ Μόντε (1466-1467), 6 αλληγορικές μορφές Αρετών για την Αίθουσα του Εμπορικού Συμβουλίου της Φλωρεντίας (επίσης στο Μουσείο Ουφίτσι) και τη Στέψη της Θεοτόκουτης εκκλησίας του Αγίου Αυγουστίνου στο Σαν Τζιμινιάνο (1483).
Dictionary of Greek. 2013.